Als je mij vraagt wat de zin van het leven is, zou ik antwoorden: ‘Het gaat om de ervaring.’
Als je me dan vraagt wat die ervaring is, zou ik zeggen:
‘Rust vinden in het idee dat dat wat het leven tot nu toe is geweest, het enige juiste leven is.’
Al die paden die we in het verleden hadden kunnen nemen, maar niet genomen hebben. Door wat voor omstandigheden dan ook. Of we er wat aan konden doen of niet.
Dit is je leven tot nu toe en het is goed zoals het is.
Niet groots. Niet meeslepend. Niet wereldschokkend.
We zijn er. We maken er wat van en het is sneller voorbij dan je denkt.
En het mooie is dat we niet weten hoe het morgen zal zijn. Wat de mogelijkheid geeft tot talloze opties.
En tegelijkertijd ook niet.
Want wanneer eindigt ons leven?
No one knows…
Daarom. Begin je teksten met het einde.
Dan hebben we dat in ieder geval gehad.
Tijd is schaars.
Als mensen nog steeds interesse hebben, lezen ze verder.
De Argentijnse schrijver Jorge Luis Borges (1899 – 1986) weet dat ook. Hij schreef vooral korte verhalen met fascinerende, spirituele, filosofische uitgangspunten.
Een van die verhalen heet De tuin met zich splitsende paden.
Als je alle mogelijke toekomstscenario’s tegelijkertijd kan ervaren
Een Duitse spion vlucht tijdens de Eerste Wereldoorlog en komt in een tuin van een Chinees terecht.
Die Chinees heeft een boek geschreven als een doolhof én een tuin van splitsende paden gemaakt.
Een tuin die via de paden de tijd splitst, niet de ruimte.
Om al direct in het begin van het verhaal te zeggen dat het boek en de tuin hetzelfde zijn.
Zo is het mogelijk om verschillende toekomsten (niet alle) te beleven.
Het splitst zich in talloze paden die elkaar soms kruisen.
Op het ene pad is een persoon je vriend. Op het andere pad is die je vijand.
Want de toekomst is niet eenvormig of absoluut.
Op een gegeven moment zegt een personage: ‘De toekomst bestaat al.’
Wat je doet afvragen of het bestaan van deze tuin van splitsende paden, met dat doolhofboek, slechts één splitsend pad is van vele ontelbare paden…
Oké.
Nu komt het.
Dit verhaal is een metafoor voor wat schrijven is.
Want via woorden kan je meerdere ‘toekomsten’ scheppen.
Helemaal als je op het internet schrijft.
Ik kan je nu drie linkjes geven om verder te lezen.
Jij bepaalt als lezer welk pad je als eerste gaat nemen.
Link 1?
Link 2?
Link 3?
En jij besluit of je weer terugkeert naar deze tekst of op een andere webpagina blijft hangen.
Je hoeft niet op pagina 1 te beginnen
Schrijven is iets neerzetten voor de toekomst.
Een bibliotheek is het machtigste instrument van de mensheid.
Duizenden boeken die je op een willekeurig moment kan pakken om de ideeën van (vooral witte, westerse) mannen te lezen over het leven.
Het is niet alleen een tijdmachine naar vroeger. De woorden doen wat met hoe jij naar de wereld kijkt en daardoor hebben ze invloed op je toekomst.
Het fascinerendste aan een boek is dat niemand je verplicht om vooraan te beginnen…
Je kan gewoon meteen het laatste hoofdstuk lezen. Of de conclusie bij elk hoofdstuk tot je nemen. Of er doorheen scannen.
Lezen is een tuin van zich splitsende paden.
Chronologisch bij pagina 1 beginnen en bij 300 eindigen is slechts één pad.
Je hebt een heel rare, gewelddadige serie op Amazon Prime staan.
Too Old to Die Young
De maker, Nicolas Winding Refn (bekend van Drive), heeft de serie zo gemaakt met het oog op jongeren. Want die beginnen niet bij aflevering 1. Die starten ergens bij aflevering 6 en kijken dan naar 3 en dan naar 8. Het boeit hem niks of iemand zijn serie afkijkt.
“I would say: appreciate the experience. Thirteen hours is a long time in someone’s life.”
Geniaal bedacht.
Grandioos mislukt.
Echt geen idee welk mens nou bij aflevering 5 begint in plaats van 1.
De serie is soms zo TRAAAAAG.
De ene aflevering duurt twintig minuten. De andere twee uur.
Het enige leuke eraan is de visuele kleurenporno die je voorgeschoteld krijgt.
Het is de mood van de film Drive, maar dan tien afleveringen lang. En een hele hoop geweld.
Goed.
Mijn conclusie is dit. Lezers scannen eerst de tekst. Speel als schrijver daarom met de chronologie. Maak er een tuin met splitsende paden van.
Speel ermee.
Laat direct het einde zien. Zodat je de lezer nieuwsgierig maakt om verder te lezen.
Spoilers bestaan niet (behalve verhalen die draaien om het plot).
Echt niet.
Mensen weten vaak al hoe een boek of film of serie gaat aflopen.
Namelijk goed of slecht of open einde.
Het is het middenstuk waar ze voor komen! De ‘reis’.
Oké.
Nog een argument om je teksten bij het einde te beginnen.
Dat is dat kranten dit al meer dan honderd jaar doen.
Zij schrijven altijd in de intro waar het verhaal over gaat. Dit doen ze aan de hand van de 5 w’s plus h.
Wie. Wat. Waar. Wanneer. Waarom. Hoe.
Mijn eerste drie maanden op de school voor journalistiek bestonden uit deze methode onder de knie krijgen.
5W’s plus h.
Zolang jij niet schrijft over nieuws, doe dit niet.
Begin met een pakkende zin.
Vertel daarna wat er allemaal aan de hand is.
Het eventuele waarom zet je ergens onderaan neer. Het waarom boeit het minst.
Terwijl we als verteller ALTIJD beginnen met het waarom.
‘Ik stuur u deze brief naar aanleiding van blablablabla.’
Dikke doei.
Vertel me meteen wat je wil zeggen.
(Heb je al op de drie linkjes geklikt?)
Deze tekst komt uit mijn vijfdaagse mail. Elke donderdag en vrijdag ga ik de diepte in via micro, meso en makrolessen.
In mijn microlessen vertel ik in 350 woorden (of minder) hoe je van je tragedie kunst maakt. In mijn meso-lessen vertel ik je in 1000 woorden of minder hoe je dat doet. In mijn macro-lessen is er geen plafond: alleen maar persoonlijke verhalen en kwetsbaarheid hoe ik dat deed.
